Uit onderzoek is gebleken dat ook vandaag de dag nog steeds veel mensen, zowel mannen als vrouwen, zich bezighouden met snel afvallen. En eigenlijk is dat niet zo gek, want het overwicht en de diagnose ‘obesitas’ komt in Nederland steeds vaker voor. Er liggen volgens onderzoek verschillende grondslagen aan deze stijging, maar in elk geval is er iets wat de mens zelf kan doen, namelijk: afvallen. Toch is het voor sommige mensen lastig om af te vallen en zien ze dat zij bij stress juist ineens wél kunnen afvallen. Maar hoe komt dat nu eigenlijk en hoeveel kilo kun je afvallen door stress?
Inhoudsopgave
Wat verstaan we onder stress?
Om de basis van gewichtsverlies tijdens stress te kunnen begrijpen, moeten we begrijpen wat stress inhoud en hoe we het kunnen herkennen. Simpel gezegd is stress een niet specifieke respons van het menselijk lichaam op een bepaalde situatie, dat kan zowel positief als negatief zijn. In de negatieve gevallen schakelt je lichaam om en zorgt dat hij klaar is voor bijvoorbeeld een bedreiging en hij zorgt ervoor dat je meer alert bent.
Dit wordt ook wel ondervangen in de term ‘overlevingsmechanisme’. Je kunt dit vaak merken aan een verhoogde hartslag, een versnelde ademhaling en meer spierspanning. Deze reactie wordt veroorzaakt door de stof adrenaline dat door je lichaam wordt aangemaakt en in je bloed vrijkomt.
Gezonde stress
Er kan sprake zijn van gezonde stress, zoals de stress die je kan ervaren voordat je voor een groot publiek moet spreken. Of er kan sprake zijn van ongezonde stress die door de situatie ongezond is of door de duur ervan ongezond is. Als er sprake is van gezonde stress dan gaat het om een kleine normale dosis die wij als mens nodig hebben om goed te kunnen functioneren.
Aan de andere kant kan er dus ook sprake zijn van ongezonde stress die zich uit in symptomen zoals moeheid, verkeerde ademhaling, slecht slapen, wisselende emoties en hoofdpijn. Bij langdurige en hoge blootstelling aan stress heb je een verhoogd risico op problemen met de hart- en bloedvaten, zoals een hartaanval of een hartkramp.
Je kan afvallen als je langdurig blootgesteld wordt aan stress
Een van de voordelen van stress, tenminste voor de meeste mensen, is dat ze afvallen als ze langdurig bloot gesteld worden aan stress. Onder afvallen verstaan we het verliezen van gewicht door een lagere calorie inname dan verbranding. Stel dat je door de stress geen eetlust hebt en maar 1000 kCal binnen krijgt, terwijl je er als gemiddeld persoon zo’n 2000 kCal verbruikt, dan kan je dus afvallen.
Adrenaline kan een aanjager zijn
Een van de redenen dat je afvalt door stress is de al eerdergenoemde stof adrenaline. Met deze stof wordt ook cortisol aangemaakt en dat versnelt je stofwisseling, hartslag én je ademhaling. Dit heeft als gevolg dat je meer calorieën gaat verbranden, zelfs als je niet minder gaat eten.
Als dit in combinatie gebeurt met minder eetlust, wat een van de vele symptomen van stress is, dan krijg je minder calorieën binnen dan je eigenlijk nodig hebt. Je lichaam heeft toch de energie nodig en haalt het dan niet uit de voeding maar uit je vetreserves en in het ergste geval kan het zelfs je spiermassa aanspreken om toch te kunnen functioneren.
Vaak gaat stress gepaard met een drukke periode en dat houdt in dat je waarschijnlijk minder tijd hebt om überhaupt bezig te zijn met eten. Dit kan ook een van de redenen zijn dat je minder calorieën binnen krijgt dat je eigenlijk zou moeten nuttigen.
Als je zelf merkt dat je te veel afvalt en dat je BMI lager komt dan 18,5 dan is het raadzaam om contact op te nemen met je huisarts. Een lager BMI kan serieuze gezondheidsklachten opleveren op zowel korte als langer termijn en het is aan te raden hier serieuze stappen op te ondernemen.
Je kunt ook aankomen door langdurige stress
Voor sommige mensen gaat het juist de verkeerde kant op en komen ze aan door hun stress periode. Dit kan verschillende oorzaken hebben die deels wel en deels niet te beïnvloeden zijn. Het is belangrijk om gezonde keuzes te maken en dat wordt ons in de huidige maatschappij niet altijd even makkelijk gemaakt.
Als je last hebt van (veel) stress dan kan het zijn dat je wilskracht om gezonde keuzes te maken afneemt. Op die manier kies je al snel voor calorie- en koolhydraatrijke voedsel en minder snel voor een gezonde maaltijd met groentes en fruit. Hierdoor kan je dus meer calorieën binnen krijgen dan je daadwerkelijk verbrand, waardoor je gewicht toe neemt.
Een andere oorzaak kan zijn dat jouw spierweefsel wordt omgezet naar glucose. Je lichaam reageert op de stress en wil je van extra energie voorzien waardoor het begint met de omzetting. Alleen heeft je lichaam vaak niet alle energie die omgezet is nodig, waardoor je energie overhoudt en uiteindelijk zwaarder wordt.
Dagboek bijhouden
Als je merkt dat je aankomt als je stress hebt, dan kun je een dagboek bijhouden met daarin wat voor stress je ervaart, in welke maat, wat voor invloed het heeft op je eetpatroon en wat het met je gewicht doet. Deze combinatie geeft je inzicht in hoe jouw lichaam werkt en het maakt het makkelijker om dan een oplossing te vinden voor het ongewenst aankomen.
Als je een steuntje in de rug nodig hebt dan is er ook een afslankplan beschikbaar om bewuster met voeding om te gaan en ondanks de stress bewuste keuzes te blijven maken. Het is namelijk zo dat tijdens stress je minder helder nadenkt en ook die wilskracht verminderd is, waardoor zo’n steuntje in de rug je makkelijker op het juiste pad houdt of in elk geval ondersteunt erin.
Hoeveel kilo kan je afvallen door stress?
Het is een bijzondere methode om af te vallen door middel van stress, maar het is niet altijd de meest gezonde keuze. Zoals je gelezen hebt kan het zo zijn dat bij stress er niet alleen vetweefsel wordt aangesproken, maar ook spierweefsel en dat is zonde. Stress is dus geen goede methode om af te vallen als je overgewicht hebt of net even wat kwijt wil, maar het kan natuurlijk wel in positieve zin mee werken zolang het onder controle is.
Hoeveel je precies kunt afvallen door een te grote hoeveelheid stress is per persoon verschillend. Er zijn meerdere factoren die hieraan bij dragen, zoals je begingewicht, de hoeveelheid stress, de manier waarop je lichaam om gaat met de stress en haar overlevingsmechanismen in gang zet, de duur van de stress en de hoeveelheid calorieën die je elke dag tot je neemt in combinatie met wat je verbruikt.
Hierdoor kun je bijvoorbeeld in een stressvolle periode waarin je weinig eet gemakkelijk een kilo afvallen, terwijl de week erna de kilo er ook weer net zo makkelijk aan zit omdat je weer voldoende of misschien zelfs iets te veel eet.
Hoe kan je afvallen door stress tegen gaan?
In sommige gevallen zal je blij zijn dat je afvalt en in andere gevallen misschien niet. Het jojo-effect is niet altijd even goed voor je lichaam en zeker niet als er spierweefsel wordt omgezet. Als je merkt dat je niet goed reageert op de combinatie van stress en afvallen dan is het raadzaam om ermee aan de slag te gaan.
Pak de stresssituatie aan
In eerste instantie is het de beste keuze om het probleem zelf aan te pakken, oftewel de stress. Soms is dit haalbaar op korte termijn, soms op langer termijn en soms is het helemaal niet mogelijk omdat je er zelf geen invloed op hebt. Probeer toch de situatie aan te pakken door op momenten dat je er wel invloed op hebt een time-out te pakken.
Denk bijvoorbeeld aan werk gerelateerde stress waarop je zelf geen invloed uit kan oefenen, maar waar je ’s avonds wel afstand van kan nemen. Neem dan bijvoorbeeld een warm bad of een langere douche om op die manier tot ontspanning te komen. Een andere mogelijkheid is bijvoorbeeld om zondags een wandeling te maken in de natuur om zo tot rust te komen
Verdiep je in ademhalingsoefeningen
Het is begrijpelijk dat je in de periode van stress weinig eetlust hebt en dat maaltijden je tegen staan. Toch is het belangrijk om voldoende en gezonde voeding binnen te krijgen. Je kunt kijken of ademhalingsoefeningen je kunnen ondersteunen om meer eetlust te krijgen.
Dit kun je het beste doen door 5 a 10 minuten voor de maaltijd te gaan zitten of liggen en je volledig te focussen op je buikademhaling. Breng deze terug naar de meest comfortabele maar rustigste stand. Hierdoor stimuleer je je spijsverteringsstelsel en wek je eetlust op.
Eet minder vaak op een dag
Als je geen honger hebt is je lichaam vaak niet klaar om iets te verteren. Stel je bent druk en hebt werk gerelateerde stress en probeert toch even snel wat naar binnen te werken tussen twee afspraken door, dan gaat dat tegen staan.
Je lichaam geeft dan eigenlijk met de ontbrekende eetlust aan dat het helemaal niet klaar is om voedsel te gaan verteren. Je snack blijft dan zwaar op de maag liggen waardoor je het proces verder verstoord. Een betere keuze is om in zulke situaties drie eetmomenten per dag in te lassen en je lichaam hier zo veel als mogelijk op voor te bereiden zodat je lichaam ook klaar is om op gezette tijden te verteren en het je minder tegen gaat staan.
Probeer ‘gezonde’ ongezonde keuzes te maken
Het is logisch dat je in tijden van stress meer behoefte hebt aan ongezonde keuzes. Dit komt vooral door de snelle lichte suikers die een energieboost geven. Een andere reden is dat de lichte suikers ook sneller verteerbaar zijn en je lichaam dit als prettiger ervaart dan zware suikers.
Het is verleidelijk om een energiereep te pakken, maar probeer toch te kiezen voor de ‘gezonde’ variant en dan bijvoorbeeld zoet fruit. Zoet fruit kan snelle suikers afgeven, maar zorgt er ook voor dat je bloedsuikerspiegel geen enorme pieken en dalen heeft.
Daarnaast bevat veel fruit antioxidanten die ervoor zorgen dat je stresshormonen omlaag gaan. Eigenlijk een win-win situatie. Naast fruit kun je ook gaan voor makkelijk te verteren voeding, zoals bijvoorbeeld vis. Geef niet helemaal toe aan je behoefte voor ongezonde keuzes, maar vecht er ook niet extreem hard tegen en probeer een middenweg te zoeken.
